GABRIEL NARUTOWICZ (1865–1922)

Naszą galerię ciekawych postaci hydrotechniki i melioracji rozpoczynamy od Gabriela Narutowicza. Obszarem zainteresowań Narutowicza jako inżyniera były elektrownie wodne.

Do roku 1919 przebywa na terenie Szwajcarii gdzie pracuje jako projektant i związany jest z Politechniką w Zurychu. W tym czasie zaprojektował przynajmniej 9 elektrowni wodnych na terenie Szwajcarii, Austrii, Włoch Hiszpanii i Francji.

W roku 1919 osiedla się w Warszawie. Pełniąc funkcję ministra robót publicznych w latach 1920-1922, Narutowicz bada bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmuje prace związane z jej regulacją, ponadto nadzoruje prace nad budową hydroelektrowni w Porąbce na Sole.

Życiorys:

1865 - Gabriel Narutowicz przychodzi na świat w rodzinie szlacheckiej na Żmudzi (dzisiejsza Litwa) we wsi Telsze, kończy gimnazjum w Lipawie na Łotwie i rozpoczyna studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu, z powodu choroby został zmuszony do ich przerwania.

1887 - 1891 studiuje na Politechnice w Zurychu*.

1891 - Narutowicz podejmuje pracę jako inżynier w biurze budowy kolei żelaznej w Sankt Gallen,

1895 - obejmuje stanowisko szefa sekcji regulacji Renu,

1896 - podejmuje pracę w biurze technicznym Kürsteinera,

1896 - otrzymuje nagrodę na Wystawie Międzynarodowej w Paryżu,

1907 - zostaje profesorem w katedrze budownictwa wodnego na Politechnice w Zurychu,

1913 –1919 pełni funkcję dziekana w Katedrze Budownictwa Wodnego na Politechnice w Zurychu,

1915 - powierzono mu funkcję przewodniczącego międzynarodowej komisji regulacji Renu.

1919 - powrót do Polski niepodległej gdzie aktywnie angażuje się w odbudowę odrodzonego państwa, m.in. przez pełnienie funkcji:

- ministra robót publicznych (1920-1922),

- ministra spraw zagranicznych (1922),

- prezydenta II Rzeczypospolitej - funkcję tę pełnił 5 dni - 16 grudnia 1922 r. został zastrzelony. 

Pełniąc funkcję ministra robót publicznych w latach 1920-1922), Narutowicz bada bieg Wisły na odcinku od Warszawy do Modlina i podejmując prace w sprawie jej regulacji, nadzoruje prace nad budową hydroelektrowni w Porąbce na Sole.

Elektrownia Kübel

  • Oddana do użytku w 1900 r.
  • Spad nominalny: 92 m
  • Moc zainstalowana 13,45 MW 
  • Średnia roczna produkcja: 30 mln kWh

Elektrownia Andelsbuch - Austria

  • Oddana do użytku w 1908 r.
  • Spad nominalny: 62 m
  • Moc zainstalowana: 15,1 MW (obecnie)
  • Średnia roczna produkcja: 50,5  GWh

Elektrownia Refrain (na rzece Doubs) - Francja

  • Oddana do użytku w 1909 r.
  • Spad nominalny: 66,50 m.
  • Moc 12 MW
  • Średnia roczna produkcja: 60 GWh.

Elektrownia Monthey - Szwajcaria

Oddana do użytku w 1821 r. Elektrownia nie pracuje - brak danych.

Elektrownia Montjovet - Włochy

  • Oddana do użytku w 1914 r.
  • Spad nominalny: 52 m
  • Natężenie przepływu:  110 m3 / s
  • Moc: 50MW

Las Buitreras - Hiszpania

  • Oddana do użytku w 1919 r. 
  • Spad nominalny: 124 m. 
  • Moc: 3x2,4 MW 
  • Średnia roczna produkcja: 10 MWh

Elektrownia wodna Altendorf - Szwajcaria

  • Oddana do użytku w 1937 r. 
  • Moc: 121 MW 
  • Średnia roczna produkcja: 250 GWh


Elektorwnia wodna Mühleberg - Szwajcaria

  • Oddana do użytku w 1920 r.
  • Moc zainstalowana; 45 MW
  • Spad nominalny: 19 m
  • Średnia roczna produkcja: 157 GWh


Elektrownia w Porąbce

  • Oddana do użytku w 1936
  • Moc zainstalowana 12,52 MW
  • Spad nominalny 21m
  • Średnia roczna produkcja 2,5 GWh
  • Elektrownia przepływowa

 


*Ciekawostka: Albert Einstein również studiował na politechnice w Zurychu (matematykę i fizykę), przy czym było to w latach 1896–1900, czyli rozpoczął 5 lat po zakończeniu nauki przez Narutowicza. Natomiast w latach 1912–1916 Einstein był tam profesorem fizyki teoretycznej a Narutowicz w latach 1907 - 1919 również pracował na Politechnice w Zurychu jako wykładowca. Czy się znali?

 

Opracowanie: Agata Léthel

Źródła:

  1. https://pl.m.wikipedia.org
  2. https://de.m.wikipedia.org
  3. https://fr.m.wikipedia.org
  4. https://it.m.wikipedia.org
  5. https://dzieje.pl
  6. https://ipn.gov.pl
  7. https://gigancinauki.pl
  8. https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz
  9. https://www.illwerkevkw.at
  10. https://www.faq-bregenzerwald.com